MusicGear wil instrumentalisten en vocalisten ook op het gebied van instrument- en stembeheersing verder op weg helpen. Het draait immers niet alléén maar om de instrumenten en de versterkings- en opnameapparatuur. Auteur Hugo Pinksterboer heeft een grote hoeveelheid expertise gebundeld in zijn Tipboek-reeks. Hij laat MusicGear-bezoekers profiteren deze kennis. Deze keer zijn de saxofonisten aan de beurt.

Met toestemming overgenomen uit Tipboek Saxofoon

De rietbinder houdt het riet van je saxofoon op z’n plaats. Daarmee bepaalt dat kleine onderdeel ook voor een groot deel hoe dat riet kan trillen, en dus is zelfs de rietbinder van belang voor de klank van je instrument: tenslotte begint alles bij dat trillende rietje.

De verschillen
Rietbinders of ligaturen verschillen onder meer van elkaar in het gebruikte materiaal en in hoe ze het riet vastklemmen, maar er is meer. Zo zijn er zelfs rietbinders waarvan gezegd wordt dat ze slechte rieten in speelbare rieten veranderen of rieten er langer door meegaan.

Een of twee
Sommige rietbinders hebben één boutje waarmee de binder vastgedraaid wordt; andere binders hebben er twee. Het verschil is niet echt groot, meestal. Die met één boutje zet je sneller vast en haal je sneller los. Van modellen met twee boutjes wordt soms gezegd dat ze de druk op het riet wat gelijkmatiger verspreiden – maar er zijn modellen met één bout die dat even goed of zelfs beter doen.

Omgekeerd
Bij een zogenaamde inverted ligature (een omgekeerde rietbinder, letterlijk) zitten de boutjes niet aan de onderzijde van het mondstuk, maar bovenop. Dit zou het riet vrijer laten trillen en dus makkelijker laten aanspreken.

Andere materialen
Naast de traditionele metalen rietbinders zijn er ook modellen in leer, zacht kunststof, textiel en metaaldraad of gaas, bijvoorbeeld. Zachter en dikker materiaal draagt logischerwijs bij aan een donkerder, warmer en ‘softer’ geluid. Wil je horen wat zo’n zachte binder zou kunnen doen, zet je riet dan eens vast met een schoenveter. Met een stuk tape kan ook, maar dan is het lastiger om met de positie van het rietje te experimenteren.

Sax - rietbinders

Een metalen en een zachte, leren rietbinder (BG)

Contact
Hoe minder contact er tussen riet en riethouder is, des te vrijer kan het riet bewegen – en dat draagt dan bij aan een open, heldere klank en een snelle, makkelijke respons. Er zijn rietbinders met verwisselbare plaatjes waarmee je kunt kiezen tussen een groter of een kleiner contactvlak, zodat je je klank bijvoorbeeld aan de muziek of de ruimte waar je speelt kunt aanpassen. Daarbij gaat het natuurlijk wel om subtiele verschillen: verwacht niet dat iemand spontaan hoort dat je een ander plaatje (of zelfs een heel andere rietbinder) gebruikt.

Passen
Een rietbinder moet in elk geval altijd goed op je mondstuk aansluiten. Meestal is dat wel het geval, maar hou het toch even in de gaten.

Vast
Bij sommige rietbinders is het heel makkelijk om het riet iets te verschuiven, zelfs zonder de binder helemaal lost te schroeven. Bij andere modellen is dat (veel) lastiger. Ook zijn er binders die zich letterlijk in het riet vastbijten. Dat betekent dat je zo’n rietje vaak niet of nauwelijks nog in een andere positie kunt gebruiken.

Prijzen
Prijzen van rietbinders variëren van vijf tot tien euro voor de goedkoopste modellen, maar er zijn ook binders van meer dan vijftig euro.

Merken
De meeste saxofoon- en mondstukmakers hebben hun eigen rietbinders, hoewel ze ze lang niet allemaal zelf maken. Daarnaast zijn er binders van fabrikanten die zich in accessoires specialiseren, zoals het Franse BG en de merken Harrison, Rovner, Runyon en Winslow. Oleg stond ook in dit rijtje, maar deze Amerikaanse fabrikant van de bekende Olegature breidde zijn programma later uit met complete saxofoons.

Tipboek Saxofoon: dé gids voor elke saxofonist!

Cover Tipboek Saxofoon 2013 - 72dpi - RGB